Van gewoonte naar gewoon goed geregeld - Waarom gedragsverandering net zo belangrijk is als techniek in slimme stadslogistiek.

Column van de projectleider Logistiek0172

Iedereen die weleens een plan schrijft over slimme of emissievrije stadslogistiek weet: techniek is het makkelijke deel. Er zijn hubs, apps, lichte elektrische voertuigen en data-oplossingen genoeg. Maar hoe krijgen we mensen – chauffeurs, planners, ontvangers – zo ver dat ze er ook echt iets mee gaan doen? Dat ze keuzes maken die bijdragen aan een slimme, schone en werkbare stad?

Het antwoord is simpel én lastig tegelijk: gedragsverandering.
En daar praten we nog veel te weinig over.

Logistiek is mensenwerk
Slimme logistiek gaat vaak over infrastructuur, beleid en techniek. Maar in de praktijk draait alles om mensen. De chauffeur die altijd om 10.00 uur komt omdat “de klant dat gewend is”. De planner die liever drie keer rijdt dan één keer te laat is. De horecaondernemer die elk krat direct laat komen omdat er geen opslagruimte is.

Geen van deze keuzes is per se onlogisch. Maar als we niks veranderen, blijven we hangen in oude patronen die niet meer passen bij de drukte en duurzaamheidsambities van onze steden.

Wat als we beginnen bij gedrag?
Stel dat we, naast technische maatregelen, ook standaard gedragsmaatregelen meenemen in elk stadslogistiek plan. En dan bedoel ik geen postertje of ludieke actie. Ik bedoel: echt kijken naar wat mensen motiveert. Waarom doen ze wat ze doen? En wat zou hen kunnen helpen om het anders te doen?

Dat vraagt om maatwerk. Wat werkt in de ene straat of gemeente, werkt niet per se ergens anders. Maar dat mag geen excuus zijn om het niet te proberen.

Slimme keuzes makkelijker maken
Als we mensen willen helpen slimmer te kiezen, moeten we het ze ook makkelijk maken. Bijvoorbeeld:

• Helder communiceren wanneer je waar mag laden en lossen;
• Samenwerken met ontvangers om levermomenten te bundelen;
• Zichtbaar maken wie al overstapt op slimme logistiek. Sociale norm werkt;
• Tools ontwikkelen die slim gedrag belonen, zoals een app die korting geeft op leveringen buiten de spits of een puntensysteem voor ondernemers die gebruikmaken van hubs of schone voertuigen.
•  

We hoeven het wiel niet opnieuw uit te vinden. In Midden-Holland loopt bijvoorbeeld al een gedragsaanpak voor duurzame mobiliteit. Die principes – belonen, motiveren, sociale norm, maatwerk – kun je ook toepassen in de logistiek.

Het begint met de vraag: waarom?
Gedrag verander je niet met een verbodsbord of subsidie alleen. Je verandert het door eerst te begrijpen waarom iemand doet wat-ie doet. Pas dan kun je nieuwe keuzes aanbieden die realistisch én aantrekkelijk zijn. En dat is precies waar we als regio verschil kunnen maken.

Laten we daarom niet alleen investeren in voertuigen en hubs, maar ook in gedrag. Dat is misschien minder zichtbaar, maar minstens zo bepalend voor succes. Want slimme stadslogistiek begint niet bij techniek, maar bij mensen.

Neem gerust eens contact met ons op om hierover in gesprek te gaan!